بیماری های گوارشی کدامند؟

اختلالات و مشکلات گوارشی به آن دسته از بیماری هایی گفته می شود که بر قسمت هایی از بدن از جمله دستگاه گوارش، مری تا راست روده، اندام های گوارشی کمک کننده از جمله پانکراس، کیسه صفرا و کبد اثر می گذارند. بیماری های گوارشی طیف وسیعی از عارضه های گوارشی مانند یبوست، ایسکمی روده، سندرم روده تحریک پذیر، سلیاک و بیماری کرون مانند التهاب روده و … را شامل می شوند.

مشکلات گوارش چیست؟

دستگاه گوارش یکی از قسمت های پیچیده و گسترده بدن است. دامنه آن از دهان تا راست روده متغیر است. سیستم هضم  به بدن شما کمک می کند مواد مغذی و ضروری جذب شده و مواد زائد از بدن دفع شوند.

مانند اکثر بیماریها؛ اختلالات گوارشی نیز در دو دسته حاد و مزمن قرار می گیرند. مشکلات جزئی که بدون درمان رها می شوند می توانند به مرحله ی مزمن و جدی برسند.

از آنجا که دستگاه گوارش دامنه گسترده ای دارد، طبیعی است که بسیاری از مردم انواع بیماریهای گوارشی را با ناراحتی های دیگر جسمانی به اشتباه تشخیص دهند.

انواع بیماری های گوارشی

از آنجا که دستگاه گوارش بسیار وسیع می باشد، بیماری هایی که قسمت های مختلفی از آن را درگیر می کنند نیز زیاد است. از جمله:

یبوست مزمن

یبوست مزمن که در انگلیسی با نام  Chronic constipation نام برده می شود، یکی از بیماری های شایع دستگاه گوارشی است. که به معنی مشکل در دفع مدفوع می باشد. این امر اغلب در مواقعی اتفاق می افتد که روده بزرگ نتواند مدفوع را از طریق لوله های دستگاه هضم عبور یا حرکت دهد. هنگام ابتلا به این عارضه شما ممکن است درد شکم ، نفخ و همچنین خروج گاز کمتر و همراه با درد داشته باشید.

رژیم پر فیبر ، آب و ورزش باعث جلوگیری از یبوست می شود. در مواردی جدی تر، دارو ها نیز می توانند نقش موثری در بهبودی وضعیت بدن شما داشته باشند.

بواسیر یا هموروئید

بیماری بواسیر یا هموروئید سیاهرگ هایی هستند که در اثر کشش، فشار عصبی و موارد مختلف دیگر در ناحیه مقعد و داخل کانال رکتوم که بخش انتهایی دستگاه گوارش می باشد، به وجود می آیند. اگر این سیاهرگ ها در داخل رکتوم باشند، هموروئید داخلی و در خارج از آن هموروئید خارجی تلقی می شوند.

علائم اصلی این عارضه عبارتند از:

• احساس خارش در رکتوم و لبه های بیرونی
• برآمدگی و التهاب رگ ها در داخل یا خارج از مقعد
• حساس شدن پوست مقعد و احساس درد

شقاق یا فیشر

شقاق همان زخم شدن مقعد است که به دلیل یبوست مزمن یا عبور مدفوع سفت ایجاد می شود. این بیماری نسبت به انواع دیگر رایج تر است. زیرا تمام افراد برای یک بار هم که شده در زندگی خود به یبوست مبتلا شده اند که باعث زخم شدن مقعد آنها شده. ازآنجا که در 90% مواقع این زخم خود به خود ترمیم پیدا میکند، نگرانی خاصی از بابت فیشر وجود ندارد. ولی در موارد حاد علائم شقاق شامل موارد زیر است:

• سوزش و خارش مداوم به خصوص بعد از دفع
• خونریزی در صورت تحریک زخم

عدم تحمل غذا

عدم تحمل غذایی زمانی اتفاق می افتد که سیستم گوارشی شما نتواند غذاهای خاصی را تحمل یا هضم کند. برخلاف آلرژی غذایی ، که می تواند باعث کهیر و مشکلات تنفسی شود ، عدم تحمل فقط بر هضم غذا تأثیر می گذارد.

علائم عدم تحمل غذا شامل موارد زیر است:

• نفخ یا گرفتگی عضلات
• اسهال
• سردرد
• سوزش سردل
• تحریک پذیری
• گاز معده
• استفراغ

سعی کنید در این موارد یک دفترچه برای خود تهیه کرده و غذاهایی که هضم آنها برایتان سخت می باشد را یادداشت کنید.

بیماری سلیاک ، از همین دسته است که به وجود آمدن اختلال در ایمنی ، از انواع عدم تحمل غذایی است. هنگام خوردن گلوتن (پروتئین موجود در گندم ، جو و چاودار) باعث مشکلات گوارشی می شوید. افراد مبتلا به بیماری سلیاک باید رژیم غذایی بدون گلوتن را دنبال کنند تا علائم و آسیب به روده کوچک را به حداقل برسانند.

سوزش معده یا سوزش سر دل

یکی از اتفاق هایی که گاهی اوقات برای بزرگسالان اتفاق می افتد، سوزش سر دل است. این اتفاق زمانی رخ می دهد که اسیدهای معده به مری برگردند که باعث درد سینه و احساس سوزش می شوند.

اگر سوزش معده مکرر دارید ، ممکن است دچار ریفلاکس معده و مری ( بازگشت اسید از معده به مری) شده باشید. این اتفاقات مکرر می توانند در زندگی روزمره شما تداخل ایجاد کرده و به مری آسیب برسانند.

علائم سوزش معده شامل موارد زیر است:

• ناراحتی قفسه سینه
• سرفه خشک
• طعم ترش در دهان
• گلو درد
• مشکل در بلعیدن

برای کنترل دل درد ممکن است به داروهایی نیاز داشته باشید. مری آسیب دیده می تواند بلع را دشوار کرده و بقیه دستگاه گوارش را هم مختل کند.

فیستول مقعدی

فیستول یک تونل یا کانال چرکی و پر شده از عفونت است که می تواند رکتوم که بخش انتهایی دستگاه گوارش است را به خارج از مقعدبه شکل سوراخی روی باسن وصل کند. این عارضه بسیار دردناک بوده و در صورت عدم اقدام به درمان عوارض جدی دارد.

علائم فیستول عبارتند از:

• التهاب پوست اطراف مقعد که ناشی از عفونت و تخریب بافت های اطراف ناحیه‌ی مقعد و خروج ترشحات چرک آلود است.
• خروج ترشحات بدبو از محل فیستول که ناشی از ترشحات بد بوی مدفوع و چرک است.
• درد که با ریتم ثابت و یا ضربان دار همراه با احساس سوزش به هنگام نشستن، حرکت کردن، اجابت مزاج و سرفه در مقعد و اطراف آن حس می‌شود.
• وجود آبسه های مکرر و دائمی در اطراف مقعد

بیماری التهابی روده یا IBD

بیماری التهابی روده (IBD) نوعی تورم مزمن است. روده یکی دیگر از قسمتهای دستگاه گوارش است.

دو نوع بیماری التهابی روده وجود دارد:

بیماری کرون

عارضه کرون کل دستگاه گوارش از جمله روده کوچک و روده بزرگ را تحت تأثیر قرار می دهد.

بیماری کرون نوعی بیماری التهابی روده است که باعث التهاب مزمن دستگاه گوارش می شود که از معده تا مقعد گسترش می یابد. نواحی مختلف دستگاه گوارش در افراد مختلف می تواند تحت تأثیر قرار گیرد و اغلب به لایه های عمیق تر روده گسترش می یابد.

کولیت اولسراتیو

بیماری کولیت فقط روده بزرگ را درگیر می کند. کولیت اولسراتیو نوعی بیماری التهابی مزمن روده (IBD) است که در آن واکنش های غیر طبیعی سیستم ایمنی باعث التهاب و زخم در پوشش داخلی روده بزرگ می شود. کولیت اولسراتیو می تواند در هر سنی ایجاد شود، اما احتمال بروز این بیماری در افراد بین 15 تا 30 سال بیشتر است.

از نشانه های بارز بیماری التهابی روده درد شکم و اسهال می باشد. ولی گاهی اوقات هم با علائم زیر خود را نشان می دهد:

• خستگی
• عرق شبانه
• دفع ناقص مدفوع 
• خونریزی دستگاه گوارش از رکتوم
• کاهش اشتها و کاهش وزن متعاقب آن

تشخیص و درمان عارضه التهابی روده در اسرع وقت بسیار مهم است. با انجام این کار نه تنها خودتان راحت می شوید ، بلکه درمان زود هنگام نیز از آسیب به دستگاه گوارش جلوگیری کرده و آن را کاهش می دهد.

اسهال

اسهال به مدفوع شل, آبکی و یا دفع مدفوع مکرر و خارج از حالت عادی گفته می شود که یک مشکل نسبتا شایع است. خوشبختانه اسهال معمولاً کوتاه مدت است و بیش از چند روز طول نمی کشد. اما، هنگامی که اسهال هفته ها طول می کشد، معمولا نشان می دهد که مشکل دیگری هم در این اتفاق دخیل است. اگر شما هم جزو کسانی هستید که هفته ها این مشکل برایتان درد سر درست می کند، ممکن است دچار وضعیتی مانند سندرم روده تحریک پذیر، یا یک اختلال جدی تر مانند عفونت مداوم و بیماری التهابی روده شده باشید.

سندرم روده تحریک پذیر

سندرم روده تحریک‌پذیر نوعی اختلال در عملکرد روده است که با درد مزمن در ناحیه شکم، احساس ناراحتی، نفخ و تغییرات در عادات روده‌ای، بدون هرگونه علت ارگانیک دیگری، مشخص می‌شود. اسهال و یبوست می‌توانند علامت غالب باشند که ممکن است به صورت متناوب ظاهر شوند.

نوعی از این بیماری که در آن اسهال علامت غالب باشد IBS-D و نوعی که یبوست علامت غالب را تشکیل دهد IBS-C، نامیده می شود و به نوعی که این دو علامت متناوباً ظاهر شوند IBS-A می‌گویند. آی‌بی‌اس ممکن است پس از یک عفونت به وجود آید که آن را آی‌بی‌اس پس از عفونت، یا IBS-PI نامند.